Cyberkultura i krytyczne studia nad jej historią oraz konstytuowaniem się jako nowego paradygmatu kulturowego stanowią jeden z najważniejszych fenomenów technospołeczeństwa, którego funkcjonowanie determinują nowe media cyfrowe oraz sieć. Fundamentalną tezą, wyznaczającą kierunek podejmowanych w niniejszej pracy teoretycznych i interpretacyjnych wysiłków, jest przekonanie, że cyberkultura opiera się na syntopii sztuki, nauki i technologii. Nim jednak zdefiniowana zostaje cyberkultura zarysowane są historyczne konteksty tego zjawiska. Koncepcje trzeciej kultury i Nowego Renesansu, zaproponowane przez Johna Brockmana, traktuję jako bazę teoretyczną dla formowania się społeczeństwa sieci. Cyberkulturę uznać należy za zwieńczenie procesów zapoczątkowanych w latach 60. wystąpieniami kontrkulturowymi. Rozdział drugi szeroko rozwija koncept syntopii sztuki, nauki i technologii. Sztuka technologii i technologie sztuki odwołują się do zaplecza naukowego, korzenie tego zjawiska tkwią w pierwszych manifestacjach sztuki komputerowej w latach 60. Po zdefiniowaniu cyberkultury w rozdziale trzecim w kolejnym rozpatrywane jest miejsce sztuki w cyberprzestrzeni i cyberkulturze. W rozdziale piątym przedstawione są kluczowe dla cybersztuki formy partycypacji, to znaczy zagadnienia interaktywności (i interpasywności), immersji i interfejsu. Rozdział szósty poświęcony jest teorii i praktyce dokumentacji oraz prezentacji sztuki mediów cyfrowych w dobie rewolucji informatycznej i telematycznej. Kluczowe pojęcia oddające zmieniające się warunki kultury zorientowanej dotychczas na magazynowaniu, a obecnie na transmisji danych, to immaterialność, meatmedialność i sieciowość. Archiwa bez fizycznej lokalizacji, platformy sieciowe przejmujące rolę galerii, muzeów, bibliotek i magazynów wyznaczają zupełnie nowe standardy myślenia o funkcjonowania sztuki w obiegu publicznym. W ostatnim rozdziale podejmowane są zagadnienia wirtualnych muzeów jako nowego terytorium sztuki, zarówno tej posługującej się tradycyjnymi mediami, jak i cybersztuki. Cyberkulturę traktuję w zakończeniu pracy jako rodzaj rewitalizacji ekonomii i kultury daru proklamującej w digitalnej rzeczywistości nową rewolucję życia codziennego.Spis treściWprowadzenie Sztuka życia w cyberkulturze / 7 Rozdział pierwszyTrzecia kultura a cyberkultura / 19 1. Trzecia kultura albo nowy renesans / 19 2. Społeczeństwo sieci – rzeczywista wirtualność / 26 3. Od kontrkultury do cyberkultury / 37 Rozdział drugiSyntopia sztuki, nauki i technologii / 42 1. Ars sine scientia nihil est / 42 2. Nauka jako praktyka estetyczna – sztuka jako praktyka badawcza / 56 3. Sztuka – nauka – technologia. Przekraczanie granic / 67 Rozdział trzeciCyberkultura – definiowanie nowego paradygmatu kultury / 77 1. Cyberprzestrzeń / 77 2. Cyberkultura – zakres zjawiska / 95 Rozdział czwartyCybersztuka jako ekspresja cyberkultury / 117 1. Estetyki cybersztuki / 117 2. Cybersztuka jako awangarda epoki cyfrowej / 135 3. Od teorii mediów do teorii software’u / 144 Rozdział piątyCybersztuka – formy partycypacji. Interaktywność. Immersja. Interfejs / 150 1. Interaktywność versus interpasywność / 150 2. Immersja zamiast iluzji? / 172 3. Ciało jako interfejs / 190 Rozdział szóstyTeoria i praktyka dokumentacji oraz prezentowania sztuki mediów cyfrowych / 208 1. Teoria. Immaterialność – metamedialność – sieciowość / 208 2. Praktyka. Archiwizacja, prezentacja i dyseminacja cybersztuki w sieci / 223 2.1. Database of Virtual Art / 228 2.2. ArtBase / 232 2.3. netzspannung.org / 238 2.4. Media Art Net / 241 Rozdział siódmyWirtualne muzea – nowe terytoria sztuki / 247 1. „Muzea bez ścian” w epoce cyfrowej / 247 2. Media niestałe i zmienne jako wyzwanie dla cybermuzeologii / 259 3. Artyści – kuratorzy – wirtualne muzea / 265 Zakończenie Cyberkulturowa rewitalizacja ekonomii daru / 277 Posłowie do II wydania / 288 Bibliografia / 292 Indeks rzeczowy / 318 Indeks osobowy / 325